افت شنوایی ناگهانی

 یکی از علل مهم مراجعه به متخصصین مغز و اعصاب بروز افت شنوایی حاد یا سکته گوش می باشد. در افت شنوایی حاد یا کم شنوایی ناگهانی حسی عصبی، فرد به طور ناگهانی متوجه می شود که صداها را به وضوح قبل نمی شنود.

ممکن است یک روز صبح پس از بیدار شدن از خواب متوجه کاهش شنوایی  خود شوید. حتی ممکن است زمانی متوجه بروز کم شنوایی خود شوید که به مکان های شلوغ رفته اید. در این موقعیت ها است که  می بینید وضوح صدا ها کم شده است. در این حالت شما به راحتی قادر به  درک مکالمات نخواهید بود.

در موقعیت دیگری که متوجه افت شنوایی خود می شوید زمانی است که شما در جمعی چند نفره قرار می گیرید. در این موقعیت شما در مواجه شدن با دیگر افراد متوجه می شوید که صداها واضح و آشکار نیستند. در نتیجه مکالمات و صداهایی که می شنوید برای شما بم، نامفهوم و یا  مبهم خواهند بود. این نشانه ها را جدی بگیرید و در اولین فرصت به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. نکته قابل توجه این است که مراجعه به موقع به پزشک می تواند تا حدی زیادی روند تشخیصی و درمانی کاهش شنوایی را بهبود بخشد.

کری ناگهانی گاهی به سرعت یا حتی طی مدت چند روز،معمولا طی یک تا سه روز رخ می دهد. به افت ناگهانی شنوایی سکته گوش نیز گفته می شود. در بیشتر مواقع افت شنوایی یک طرفه بوده و  تنها یک گوش را درگیر می کند. درگیری همزمان دوطرفه بسیار نادراست. تنها ۱ الی ۲% افراد به طور همزمان دچار سکته گوش دو طرفه می شوند.

کاهش شنوایی ناگهانی یا سکته گوش در چه افرادی رخ میدهد؟

 به طور شایع افت شنوایی ناگهانی در افراد میانسال اتفاق می افتد. هر چند همه گروه های سنی درمعرض خطر ابتلا هستند ولی بیشترین میزان بروز کری حاد در دهه ششم زندگی می باشد. میزان ابتلای کودکان و سالمندان کمتر از سایر افراد است. میانگین میزان بروز کری حاد ۵ الی ۲۰ نفر در هر صدهزار نفر جمعیت می باشد.

علت بروز کم شنوایی ناگهانی چیست؟

عامل بروز عارضه افت شنوایی ناگهانی هنوز به طور کامل مشخص نیست. اما پزشکان  توانسته اند در برخی افراد عللی را شناسایی کنند. می توان موارد زیر را به عنوان عامل ایجاد کم شنوایی ناگهانی در نظر گرفت:

 بیماری منیر یا نشانگان منییر، بیماری مربوط به گوش داخلی می باشد. این بیماری یک بیماری مزمن سیستم شنوایی است. علایم بیماری در افراد مختلف تا حدی متفاوت می باشد. به طور کلی علایم بیماری منیر شامل سرگیجه مکرر، وزوز گوش،  افت شنوایی حسی عصبی و احساس کری و افزایش فشار در گوش است.

علل عفونی مثل عفونت هرپسی و آبله مرغان و اوریون. بروز تب و ضایعات پوستی می تواند در تشخیص این موارد کمک کننده باشد.

بیماری های التهابی مثل سارکوئیدوز؛ این بیماری التهاب با منشا نامعلوم است که گره های لنفاوی، ریه، کبد، چشم و گوش را درگیر می کند. زنان در سنین ۲۰ الی ۴۰ سالگی بیشتر در معرض خطر ابتلا هستند. سارکوئیدوز بسیار نادر است و در ایران در استان های گیلان و مازندران شایع تر می باشد.

 بیماری های خودایمنی مانند سندرم کوگان. سندرم کوگان بیماری است که در آن چشم در اثر التهاب با منشا ناشناخته درگیر می شود. کوگان به طور همزمان گوش داخلی را نیز مبتلا می کند. در نتیجه فرد دچار کاهش شنوایی حسی عصبی می گردد.

همچنین در سایر بیماری های خودایمنی از جمله بیماری های روماتیسمی و لوپوس، افت شنوایی حسی عصبی رخ میدهد. لوپوس منتشر یا لوپوس اریتماتوس سیستمیک یک بیماری خودایمنی است. درلوپوس سیستم دفاعی بدن علیه بافت ها و اعضا خود فعال شده و به آنها آسیب می زند. زنان تقریبا ده برابر بیشتر از مردان به بیماری لوپوس مبتلا می شوند.

اختلال در خونرسانی گوش داخلی در اثر لخته ها، اسپاسم یا تنگی عروق و افت جریان خون ناگهانی.

پارگی در غشاهای داخلی حلزون گوش.  گاهی غشاهایی که حدفاصل گوش میانی و داخلی هستند دچار پارگی خود به خودی می شوند. پارگی منجر به نشت مایع این دو فضا و به هم خوردن تعادل و پتانسیل این فضاها می شود. در نتیجه عملکرد سیستم شنوایی مختل  می شود و افت شنوایی حاد اتفاق می افتد.

تومورهای عصب شنوایی مثل شوانوم وستیبولر

این تومور از شاخه ای از عصب شنوایی در کانال گوش داخلی منشا می گیرد. اولین و شایعترین علامت شوآنوم وستیبولر افت شنوایی است.

پیرگوشی؛ به افت شنوایی حسی عصبی در سالمندان گفته می شود.

آسیب صوتی، شدت صوت بالای صد دسی بل می تواند سبب آسیب های شنوایی شود.

عوارض داروها  برای مثال مصرف برخی آنتی بیوتیک ها، مصرف آسپرین، داروهای شیمی درمانی از جمله سیس پلاتین

همچنین وجود عوامل  زیر فرد را بیشتر در معرض ابتلا به کری ناگهانی قرار می دهد

•  سیگار کشیدن
• داشتن زندگی پراسترس
• مصرف الکل
•  بی تحرکی
•  ابتلا به دیابت قندی

چه نشانه های دیگری ممکن است در همراهی با کری حسی عصبی وجود داشته باشد؟

  در همراهی با افت شنوایی حاد گاهی علایم دیگری نیز وجود دارند . از جمله علایم همراه می توان به  وزوزگوش، سرگیجه و درد گردنی اشاره کرد.

وزوزگوش به صورت احساس یک صدای ممتد یا منقطع و ضرباندار می تواند متفاوت باشد. گاهی این صداها را فرد داخل سر خود احساس می کند. گاهی تنها در ناحیه گوش و استخوان های اطراف آن شنیده می شود. بیشتر افراد مبتلا به وزوز گوش این صداهای اضافی را تنها زمانی که در مکانی آرام قرار می گیرند، مثلا هنگام خوابیدن در شب می شنوند. در برخی موارد وزوز گوش می تواند برای فرد بسیار آزاردهنده باشد.

در این میان وجود درد گردن به عنوان علامت هشدار دهنده ای می باشد که مطرح کننده علل عروقی شامل پارگی عروق مغزی می باشد. در صورتی که همراه با افت شنوایی علایمی نظیر سرگیجه و عدم تعادل ، اختلال در صحبت کردن  و یا اختلال بینایی وجود داشته باشد با شک به بروز سکته مغزی بیمار باید سریعا به مرکز درمانی مجهز ارجاع داده شود.

تشخیص کم شنوایی ناگهانی

قدم اول در بررسی افراد دچار افت شنوایی ناگهانی، پرسش در مورد سابقه مصرف داروها و مکمل های گیاهی وشیمیایی است. همچنین سابقه بیماری های قبلی بیمار نیز بسیار حائز اهمیت است. وجود برخی بیماری های مزمن التهابی، خودایمنی و سابقه ابتلا به بیماری های عروقی و دیابت(بیماری قند) فرد را مستعد بروز این کاهش شنوایی خواهد کرد. در بررسی تحقیقاتی که روی ۴۰۰۰ فرد مبتلا به کاهش شنوایی حسی عصبی حاد انجام شد؛ این افراد به میزان بیشتری دچار کم خونی فقر آهن بودند.

نکته مهم دیگر بررسی ابتلای اخیر به عفونت های ویروسی است. ابتلا به آبله مرغان، عفونت هرپسی و اوریون  و عفونت های باکتریایی از جمله سیفلیس( نوعی بیماری آمیزشی ) و مننژیت (عفونت پرده های مغزی) از جمله این موارد می باشد.

یکی از علل این بیماری مواجه با آلودگی صوتی و همچنین ضربات شدید به سر و گوش می باشد. لذا شغل بیمار و سابقه ضربه به سر و گردن و گوش حتما باید مورد توجه پزشک قرار بگیرد.

قدم بعدی در یافتن علت اولیه بروز کری ناگهانی بررسی وجود بیماری های زمینه ای مسبب می باشد. گاهی افراد دچار بیماری هایی نظیر کم خونی، غلظت خون، دیابت و بیماری های روماتیسمی هستند. ولی از آنجایی که در شروع بیماری هستند و یا علایم آنها خفیف هست از وجود آن بی خبرند. پزشک متخصص بسته به تشخیص های احتمالی درخواست آزمایش خون می کند. فاکتورهایی نظیر شمارش سلول های خونی، تست قند خون و تیروئید و آزمایش های روماتیسمی و انعقادی و بررسی چربی خون (کلسترول و تری گلیسرید) آزمایش می شوند.

ابزار تشخیصی دیگر که به تشخیص دقیق این افراد کمک می کند، تست شنوایی سنجی است. تست شنوایی سنجی باید در اولین فرصت بعد از شروع علایم و در کمتر از دوهفته از کاهش شنوایی صورت گیرد. در این آزمون به بیمار یک عدد هدفون (گوشی) داده می شود. سپس اصوات با فرکانس های مختلف به گوش فرد ارسال می شوند. میزان دریافت محرک صوتی پس از ارسال اندازه گیری می شود. با استفاده از شنوایی سنجی نوع درگیری و شدت افت شنوایی و تا حدودی محل درگیری(گوش داخلی یا عصب شنوایی) برای پزشک مشخص می گردد.

روش تشخیصی دیگر ام آر ای مغز است. در مواقعی که سکته های مغزی و یا تومورهای عصب شنوایی مسئول ایجاد افت شنوایی بیمار باشد استفاده از ام آر آی مد نظر قرار می گیرد.

 درمان های افت شنوایی ناگهانی

 با توجه به اینکه علت ایجاد افت شنوایی ناگهانی اغلب علل عفونی و التهابی می باشد؛  جهت درمان از داروهای ضد التهابی  و آنتی ویروسی استفاده می شود. به مدت دو هفته  به بیمار  کورتون خوراکی و داروهای ضدویروسی از جمله آمانتادین و یا آسیکلویر داده می شود. در صورتی که فرد مبتلا به بیماری منیر (بیماری گوش داخلی) باشد استفاده از داروهای مدر(دفع کننده ادرار) با هدف کاهش حجم مایع گوش داخلی (اندولنف) موثر خواهد بود. مکانیسم عمل این داروها در بیماری منیر هنوز دقیقا شناخته نشده است.

در مواردی افزایش غلظت خون عامل ایجاد بیماری است. لذا با استفاده از داروهای رقیق کننده خون از جمله پنتوکسی فیلین می توان علایم علایم بیمار را کاهش داد.

یکی از درمان های نوین در کاهش شنوایی حاد، اکسیژن با فشار بالا می باشد. در این روش متخصص مغز و اعصاب بیمار را در یک اتاق با اکسیژن صد در صد و با فشار۲۵۰ کیلوپاسکال قرار می دهد. مدت زمان انجام آن شصت دقیقه می باشد. استفاده از اکسیژن پرفشار در کنار مصرف کورتون خوراکی  نتایج درمانی بسیار خوبی داشته است. در صورتی که بیماران در ساعات و روزهای اولیه شروع بیماری مراجعه نمایند؛ این درمان به میزان بسیار زیادی منجر به بهبود خواهد شد. خوشبختانه تکنولوژی اکسیژن هایپربار(پرفشار) در بیمارستان گلستان تهران به همت همکاران و اساتید دانشگاهی راه اندازی شده و در خدمت عموم بیماران قرار گرفته است.

در مواردی که فرد منع مصرف کورتون خوراکی وجود دارد یا مصرف داروهای خوراکی ممکن است منجر به بهبودی نشود، تزریق موضعی کورتون (متیل پردنیزلون) داخل پرده تمپان گوش انجام می گیرد. تزریق موضعی باید در بازه زمانی دو تا شش هفته از شروع افت شنوایی حاد انجام شود. این تزریق خطر و عوارضی برای بیمار ندارد. تزریق موضعی تا حد زیادی منجر به درمان افت شنوایی خواهد شد.

پیگیری پس از درمان های اولیه

حدود شش ماه پس از شروع بیماری، جهت بررسی میزان پاسخ به درمان مجددا از تست شنوایی سنجی استفاده می شود. در صورتی که میزانی از افت شنوایی باقی بماند، درمان های توان بخشی و استفاده از ابزار کمک شنوایی (سمعک) به فرد توصیه می شود.

روند بهبودی افت شنوایی حاد چگونه است؟

خوشبختانه روند کلی بهبودی رضایت بخش است. حدود بیش از نیمی از بیماران تا میزان زیادی بهبود می یابند. وجود برخی عوامل روند بهبودی را مشکل ساز می کند.

یکی از این عوامل سن است. میزان بهبودی در افراد کمتر از ۱۵ سال و بالای ۶۵ سال کمتر است.

همچنین در موارد افت شدید شنوایی و در همراهی با سرگیجه و عدم تعادل ، میزان بهبودی کمتر است.

در صورتی که در آزمایشات بیمار فاکتور سرعت رسوب گلبولهای قرمز بیشتر از ۲۵ باشد نیز روند بهبودی چندان رضایت بخش نخواهد بود.

درگیری همزمان هر دو گوش پیش آگهی درمانی خوبی نخواهد داشت.

در پایان توصیه می کنیم در صورت ابتلا به افت شنوایی حاد در اولین فرصت ممکن به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه نمایید. درمان در اولین روزهای ابتلا میزان بهبودی را تا حد زیادی افزایش می دهد. و در نهایت منجر به بهبود کیفیت زندگی و عدم نیاز به استفاده از وسایل کمک شنوایی خواهد شد.