شایعترین علت سرگیجه، سرگیجه وضعیتی خوش خیم (BPPV) است. این سرگیجه شامل دوره های کوتاه سرگیجه خفیف تا شدید می باشد. ومعمولاً با تغییرات خاصی در موقعیت سر فرد ایجاد می شود.
زمانی سرگیجه رخ می دهد که فرد مبتلا سر را به سمت بالا یا پایین می‌برد. همچنین زمانی که دراز می‌کشد. یا وقتی روی تخت می‌چرخد یا زمانی که در وضعیت نشسته قرار میگیرد.
سرگیجه وضعیتی خوش خیم می تواند آزاردهنده باشد، اما به ندرت خطرناک است، مگر زمانی که باعث شود فرد دچار سقوط شود .
علائم:
- سرگیجه
- احساس اینکه شما یا اطرافتان در حال چرخش یا حرکت هستید (سرگیجه)
- از دست دادن تعادل یا عدم ثبات
- حالت تهوع
- استفراغ
علائم و نشانه های سرگیجه وضعیتی خوش خیم می توانند بیایند و بروند ( گذرا باشند ) . معمولا کمتر از یک دقیقه طول میکشند. اپیزودهای BPPV می توانند برای مدتی ناپدید شوند و سپس عود کنند.
فعالیت‌هایی که علائم و نشانه‌های سرگیجه وضعیتی خوش خیم را ایجاد می‌کنند می‌توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند.
اما تقریباً همیشه با تغییر در وضعیت سر ایجاد می‌شوند. برخی افراد هنگام ایستادن یا راه رفتن نیز احساس عدم تعادل می کنند.
حرکات ریتمیک غیر طبیعی چشم معمولاً با علائم سرگیجه موضعی حمله ای خوش خیم همراه است.
اگرچه غیرمعمول است که سرگیجه نشانه یک بیماری جدی باشد، اما اگر سرگیجه همراه با هر یک از موارد زیر را تجربه کردید، فوراً به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید:
- سردرد جدید، متفاوت یا شدید
- تب
- دوبینی یا از دست دادن بینایی
- از دست دادن شنوایی
- مشکل در صحبت کردن
- ضعف پا یا بازو
- از دست دادن هوشیاری
- افتادن یا مشکل در راه رفتن
- بی حسی یا گزگز
علت سرگیجه وضعیتی خوش خیم
هیچ دلیل شناخته شده ای برای BPPV وجود ندارد. این سرگیجه وضعیتی خوش خیم ایدیوپاتیک نامیده می شود.
یکی از علت های شناخته شده BPPV ایک ضربه جزئی تا شدید به سر است. علل کمتر شایع BPPV شامل اختلالاتی است که به گوش داخلی آسیب می رساند :
- آسیب های طی جراحی گوش
- قرار گرفتن طولانی مدت در یک وضعیت، مانند روی صندلی دندانپزشکی
- بیماری های گوش داخلی مثل کاهش خونرسانی، عفونت و التهاب
- ورزش های بی هوازی سنگین
- BPPV همچنین در مواردی در افراد مبتلا به میگرن نیز دیده می شود.
تشخیص
پزشک ممکن است یک سری آزمایشات را برای تعیین علت سرگیجه انجام دهد. در طول معاینه فیزیکی، پزشک به دنبال موارد زیر خواهد بود:
علائم و نشانه های سرگیجه که با حرکات چشم یا سر ایجاد می شود و سپس در کمتر از یک دقیقه کاهش می یابد.
سرگیجه همراه با حرکات خاص چشم که زمانی رخ می دهد که به پشت دراز بکشید و سر خود را به یک طرف چرخانده و کمی روی لبه تخت معاینه قرار دهید.
حرکات غیر ارادی چشمان شما از یک طرف به سمت دیگر
ناتوانی در کنترل حرکات چشم
بررسی های تشخیصی تخصصی:
الکترونیستاگموگرافی (ENG) یا ویدئونیستاگموگرافی (VNG). هدف از این آزمایش ها تشخیص حرکت غیر طبیعی چشم است. ENG (که از الکترود استفاده می کند) یا VNG (که از دوربین های کوچک استفاده می کند) می تواند با اندازه گیری حرکات غیرارادی چشم در حالی که سر شما در موقعیت های مختلف قرار می گیرد یا اندام های تعادلی شما با آب یا هوا تحریک می شوند، به تعیین اینکه آیا سرگیجه وضعیتی خوش خیم به دلیل بیماری گوش داخلی است یا خیر، کمک می کند.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
این آزمایش از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر مقطعی از سر و بدن شما استفاده می کند. پزشک شما می تواند از این تصاویر برای شناسایی و تشخیص طیف وسیعی از شرایط استفاده کند. ام آر آی ممکن است برای رد سایر علل احتمالی سرگیجه انجام شود.
تغییر موقعیت گوش داخلی و کانال
سرگیجه وضعیتی خوش خیم ممکن است طی چند هفته یا چند ماه خود به خود از بین برود. اما برای کمک به تسکین زودتر BPPV پزشک، شنوایی شناس یا فیزیوتراپیست ممکن است شما را با یک سری حرکات تحت عنوان روش تغییر موقعیت کانال درمان کند.
تغییر موقعیت کانال
روش تغییر موقعیت کانالی که در مطب شما انجام می شود، شامل چندین مانور ساده و آهسته برای قرار دادن سر شما است.
هدف این است که ذرات را از کانال های نیم دایره ای پر از مایع گوش داخلی به یک ناحیه باز کیسه ای کوچک (دهلیز) منتقل کنید. تا یکی از اجسام بلوری در گوش شما قرار دارد، جایی که این ذرات مشکلی ایجاد نمی کنند و راحت تر جذب می شوند. .
هر موقعیت حدود ۳۰ ثانیه پس از توقف هرگونه علائم یا حرکات غیر طبیعی چشم حفظ می شود. این روش معمولاً پس از یک یا دو جلسه درمان جواب می دهد.
پزشک به شما یاد می دهد که چگونه این روش را روی خودتان انجام دهید تا در صورت نیاز بتوانید آن را در خانه انجام دهید.
جایگزین جراحی
در شرایط نادری که روش جابجایی کانال موثر نیست، پزشک ممکن است یک روش جراحی را توصیه کند. در این روش، از یک پلاگ استخوان برای مسدود کردن بخشی از گوش داخلی که باعث سرگیجه می‌شود، استفاده می‌شود.
پلاگین مانع از این می شود که کانال نیم دایره ای گوش شما قادر به پاسخگویی به حرکات ذرات یا به طور کلی حرکات سر باشد. میزان موفقیت جراحی بستن کانال حدود ۹۰ درصد است.
شیوه زندگی و درمان های خانگی
اگر سرگیجه وضعیتی خوش خیم را تجربه می کنید، این نکات را در نظر بگیرید:
- مراقب احتمال از دست دادن تعادل خود باشید که می تواند منجر به زمین خوردن و آسیب جدی شود.
- از حرکاتی مانند نگاه کردن به بالا که علائم را ایجاد می کند خودداری کنید.
- وقتی احساس سرگیجه کردید فورا بنشینید.
- اگر شب ها از خواب بیدار می شوید از نور مناسب استفاده کنید.
- اگر در معرض خطر افتادن هستید، برای ثبات با عصا راه بروید.
برای مدیریت موثر علائم خود با پزشک خود همکاری کنید. BPPV ممکن است حتی پس از درمان موفقیت آمیز عود کند.
اگرچه هیچ درمانی وجود ندارد، اما می توان این بیماری را با فیزیوتراپی و درمان های خانگی مدیریت کرد.
