دمانس یک اصطلاح گسترده است که طیف وسیعی از علائم را توصیف میکند که بر حافظه، تفکر و تواناییهای اجتماعی تأثیر میگذارد. دمانس به طور قابل توجهی بر زندگی روزمره تأثیر میگذارد.
از طرف دیگر، بیماری آلزایمر نوع خاصی از دمانس است که با از دست دادن تدریجی حافظه و کاهش شناختی مشخص میشود و با تغییرات در مغز مرتبط است.
به طور خلاصه، در حالی که آلزایمر نوعی دمانس است، اما هر دمانس الزماً آلزایمر نیست.
علایم دمانس
علائم زوال عقل میتواند بسته به علت زمینه‌ای متفاوت باشد، اما نشانه های رایج شامل موارد زیر است:
۱.فراموشی
دشواری در یادآوری رویدادهای اخیر، نامها یا قرار ملاقاتها.
۲. کاهش شناختی
مشکلات در برنامه ریزی، حل مسئله یا انجام وظایف آشنا (مانند پخت و پز، مدیریت مالی).
۳. مشکلات زبانی
دشواری در پیدا کردن کلمات مناسب یا دنبال کردن مکالمات.
۴. اختلال در ادراک
گم کردن زمان یا مکان و سردرگمی در مورد تاریخ ها یا مکان های آشنا.
۵. تغییرات در خلق و خو یا رفتار
افزایش اضطراب، افسردگی یا تغییرات شخصیتی، از جمله کناره گیری از فعالیتهای اجتماعی.
۶دشواری در ارتباطات بصری-فضایی
مشکل در قضاوت فاصله ها یا شناسایی اشیاء و چهره ها.
۷.قضاوت ضعیف
اتخاذ تصمیمات نادرست، مانند بخشیدن مبالغ زیاد پول یا نادیده گرفتن ایمنی شخصی.
اگر نگرانی‌هایی در مورد خود یا کسی که این علائم را تجربه میکند دارید، مهم است که با یک متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید تا ارزیابی و راهنمایی لازم را جهت شروع درمان دمانس دریافت کنید.
انواع دمانس (فراموشی)
زوال عقل شامل چندین نوع مختلف است که هر کدام علل، علائم و پیشرفت خاص خود را دارند. در اینجا رایج‌ترین انواع آن‌ها آورده شده است:
۱.بیماری آلزایمر
-توضیحات: شایع ترین نوع، که ۶۰-۸۰% موارد زوال عقل را شامل میشود.
– علائم: از دست دادن حافظه، سردرگمی، دشواری در زبان و تغییرات در خلق و خو یا رفتار.
-پیشرفت: کاهش تدریجی در طول چند سال.
۲.زوال عقل عروقی
-توضیحات: ناشی از کاهش جریان خون به مغز، معمولاً پس از سکته یا مجموعه‌ای از سکته‌های کوچک.
-علائم: قضاوت impaired، دشواری در برنامه‌ریزی یا سازماندهی و مشکلات حافظه.
– پیشرفت: علائم می‌توانند ناگهانی یا تدریجی باشند، بسته به میزان آسیب عروقی.
۳.زوال عقل با اجسام لویی (LBD)
-توضیحات: با وجود اجسام لویی، پروتئین‌های غیرطبیعی در مغز مشخص میشود.
-علائم: توهمات بینایی، توجه متغیر و اختلالات خواب، علاوه بر از دست دادن حافظه.
-پیشرفت: میتواند نوسانات سریع داشته باشد و ممکن است شبیه به بیماری‌های آلزایمر و پارکینسون باشد.
۴.زوال عقل پیشانی-تمپورال (FTD)
-توضیحات: گروهی از اختلالات ناشی از تخریب تدریجی لوبهای پیشانی و تمپورال مغز.
-علائم: تغییرات شخصیتی، تکانشگری یا دشواریهای زبانی به جای صرفاً از دست دادن حافظه.
پیشرفت: علائم معمولاً در سنین پایین‌تر (معمولاً بین ۴۰-۶۵ سال) ظاهر میشوند.
.۵زوال عقل مختلط
-توضیحات: ترکیبی از بیماری آلزایمر و زوال عقل عروقی یا انواع دیگر.
علائم: ویژگیهای هر دو حالت را نشان میدهد و تشخیص و درمان را پیچیده تر میکند.
– پیشرفت: بسته به ترکیب انواع موجود متفاوت است.
۶. زوال عقل ناشی از بیماری پارکینسون
توضیحات: در برخی افراد مبتلا به بیماری پارکینسون رخ میدهد، معمولاً پس از بروز علائم حرکتی.
علائم: از دست دادن حافظه، دشواری در توجه و عملکرد اجرایی.
پیشرفت: کاهش شناختی ممکن است چند سال پس از تشخیص بیماری پارکینسون رخ دهد.
۷. بیماری هانتینگتون
توضیحات: یک اختلال ژنتیکی که منجر به تخریب تدریجی سلول‌های عصبی در مغز میشود.
علائم: اختلالات حرکتی، کاهش شناختی و علائم روان پزشکی.
پیشرفت: علائم معمولاً در میانسالی بروز میکنند.
۸. هیدروسفالی با فشار نرمال (NPH)
توضیحات: وضعیتی که در آن مایع مغزی-نخاعی اضافی باعث ورم مغز و منجر به کاهش شناختی میشود.
علائم: از دست دادن حافظه، دشواری در راه رفتن و بی اختیاری ادراری.
پیشرفت: میتوان با مداخله جراحی برای تخلیه مایع اضافی درمان کرد.
نکات کلیدی
هر نوع زوال عقل ویژگیهای منحصر به فردی دارد و نیاز به استراتژیهای مراقبتی خاص دارد. تشخیص و مدیریت زودهنگام میتواند به طور قابل توجهی کیفیت زندگی را بهبود بخشد.
