درد صورت

درد صورت به درد در هر قسمتی از صورت، از جمله چشم ها و دهان، اشاره دارد. این یک علامت میتواند نشانه ای  از چند بیماری باشد، از جمله سردرد، عفونت های سینوسی و اختلالات عصبی مانند نورالژی سه قلو. شما می توانید درد خفیف را در خانه درمان کنید. اما درد شدید یا مداوم صورت ممکن است نیاز به درمان در مطب یا جراحی داشته باشد.

درد صورت چیست؟

درد (که گاهی اوقات درد دهانی-صورتی نامیده می شود) نشانه ای از چندین بیماری است. این درد می تواند در هر نقطه از صورت، از جمله چشم ها و دهان، رخ دهد.

درد صورت علل احتمالی بسیاری دارد، از جمله آسیب های عصب های ناحیه صورت، عفونت ها و اختلالات عصبی.

درد ممکن است کوتاه مدت (حاد) یا طولانی مدت (مزمن) باشد. می تواند یک طرف صورت یا هر دو طرف را تحت تاثیر قرار دهد. ممکن است درد به صورت سوزن سوزن شدن، خنجر زدن، تیر کشیدن، مبهم، دردناک یا ضربان دار باشد.

در بیشتر موارد، درد صورت یک اورژانس نیست. اما می تواند به این معنی باشد که مشکل اساسی وجود دارد.

 اگر درد غیرقابل توضیح یا مداومی دارید که از بین نمی رود، در اولین فرصت به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.

انواع درد صورت

درد صورت اصطلاحی گسترده است که برای توصیف دردی که در هر نقطه از صورت رخ می‌دهد، استفاده می‌شود. انواع مختلفی از درد صورت وجود دارد که بستگی به این دارد که درد از کجا منشاء می‌گیرد:

دندان درد ناشی از شرایطی مانند پوسیدگی یا آبسه, درد فک به دلیل اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) یا شکستگی فک, درد عصبی ناشی از اختلالاتی مانند نورالژی trigeminal (TN) درد عروقی ناشی از شرایطی مانند میگرن یا واسکولیت, درد صورت غیر معمول (AFP)، که بدون هیچ دلیل ظاهری رخ میدهد.

درد غیر معمول صورت

افراد مبتلا به AFP حداقل به مدت سه ماه هر روز در صورت خود احساس درد میکنند. گرما، سرما یا لمس ممکن است باعث تحریک درد شود. برخی از افراد همچنین گزارش میدهند که درد در صورت خستگی یا استرس بدتر میشود.

درد ممکن است در سمت چپ یا راست صورت شما، اغلب در نزدیکی فک یا گوش باشد. ممکن است به نظر برسد که در یک ناحیه کوچک محدود شده است، یا ممکن است در کل صورت پخش شود. این درد مسیر یک عصب را دنبال نمی‌کند.

فرد مبتلا به AFP ممکن است درد را به این صورت توصیف کند:

سوزش عمیق مبهم یا دردناک، اما با دوره‌ هایی از احساس تیز و خنجری کوبنده یا ضربان دار گز گز، یا داشتن احساس سوزن سوزن شدن

علل احتمالی شایع ترین علل درد صورت چیست؟ عوامل زیادی می توانند باعث درد صورت شوند، از جمله:

سردرد ها، از جمله میگرن  و یا سایر سردرد ها شرایطی مانند SUNCT و SUNA (حملات سردرد عصبی یک طرفه کوتاه مدت)

سینوزیت فک بالا

بیشتر سینوزیت‌ ها حاد هستند و نوع مزمن آن کمتر با درد همراه است. سینوزیت حاد اغلب ناشی از ویروس‌ ها یا باکتری‌ ها است، اما میتواند پس از عفونت دندانی یا پس از درمان پرمولر های بالایی یا مولر ها، به ویژه کشیدن دندان، رخ دهد.

روش‌ های جراحی دندان میتواند منجر به فیستول دهانی-آنترال شود و بیماران از ترشحات دهانی و بینی شکایت خواهند کرد.

تصویربرداری ممکن است نشان دهنده وجود جسم خارجی در آنتروم باشد. فیستول باید توسط جراحان دهان/فک و صورت بسته شود و سپس مانند هر سینوزیت فک بالا مدیریت شود.

عفونت ها مثل هرپس سیمپلکس (تبخال) یا هرپس زوستر (آبله مرغان یا زونا)  و یا اوریون

سندرم درد میوفاشیال عفونت های سینوسی سیالادنیت (تورم غدد بزاقی) اختلالات مفصل گیجگاهی فکی آبسه دندان نورالژی trigeminal

اختلالات غدد بزاقی

تومورها، انسداد مجاری و عفونت متعاقب غدد بزاقی نیز باعث ایجاد درد در عصب سه قلو می‌شوند.

سنگهای بزاقی بیشتر در غده زیر فکی دیده میشوند. درد متناوب است و به طور مشخص درست قبل از غذا خوردن رخ میدهد. ممکن است حساسیت موضعی غده بزاقی درگیر نیز وجود داشته باشد.

لمس دو طرفه به تشخیص سنگ کمک میکند. اگر سنگ در مجرا باشد، جریان بزاق از مجرا کند یا متوقف میشود. تصویربرداری و سونوگرافی مفید هستند و ارجاع برای مدیریت بیشتر به جراحان دهان، فک و صورت توصیه میشود.

شایع‌ ترین شکل، درد حاد است که اغلب مربوط به باز کردن طولانی‌ مدت دهان (مثلاً درمان دندانپزشکی یا تروما) است. درمان شامل اطمینان‌ بخشی، رژیم غذایی نرم و داروهای مسکن است.

درد عضلانی شایع‌ ترین علت است و اغلب عضلات جونده و گردن را درگیر میکند. مهم است که یک شرح حال جامع گرفته شود تا علائم هشداردهنده مشخص شوند، زیرا اغلب منجر به مزمن شدن درد میشوند.

علل روانشناختی

افسردگی و اضطراب. درد مداوم ایدیوپاتیک صورت (درد غیر معمول صورت) هنگامی که بیماران با علائمی مراجعه میکنند که هیچ‌ کدام از معیارهای موجود را برآورده نمیکنند، تشخیص درد مداوم ایدیوپاتیک صورت (درد غیر معمول ) داده میشود؛ اغلب سابقه‌ ای از درد مزمن دیگر، مهارتهای مقابله‌ ای ضعیف و اختلالات خلقی وجود دارد.

درمان شامل استفاده از داروهای ضد افسردگی است که اغلب با رفتار درمانی شناختی ترکیب میشود. مهم است که درد بیمار به عنوان یک واقعیت پذیرفته شود.

شرایط سیستمیک

برخی از بیماری‌ های خود ایمنی مانند لوپوس یا سندرم شوگرن میتوانند عصب سه قلو را تحت تاثیر قرار داده و باعث درد صورت شوند. کمبود ویتامین B12 نیز میتواند یک عامل موثر باشد.

سندرم سوزش دهان

سندرم سوزش دهان (BMS) یک بیماری مزمن نادر است که با سوزش زبان و سایر قسمت‌های مخاط دهان مشخص می‌شود و هیچ علت دندانی یا پزشکی برای آن یافت نمی‌شود.

این بیماری بیشتر در زنان در دوران حول و حوش و بعد از یائسگی دیده می‌شود. این بیماری بیشتر توسط متخصصان دندانپزشکی مشاهده می‌شود و مخاط دهان از نظر ظاهری طبیعی است.

آزمایش‌ های نوروفیزیولوژیکی، بیوپسیها و MRI عملکردی نشان میدهند که این یک اختلال در فیبرهای عصبی محیطی است ۴۸ که با تغییرات مغزی مرکزی همراه است.

پیش‌ آگهی ضعیف است و تنها تعداد کمی به طور کامل بهبود مییابند. با این حال، میتوان به بیماران اطمینان داد که وضعیت بدتر نخواهد شد و این اغلب بسیار مهم است.

علل ثانویه BMS (موضعی و سیستمیک) شامل کاندیدیازیس دهان، ضایعات مخاطی، اختلالات خونی، اختلالات خود ایمنی و عوارض جانبی دارویی است.

بیماری های التهابی مثل جاینت سل آرتریت میتواند با دردهای گیجگاهی و فک و تاری دید تظاهر یابد.

تاریخچه و معاینه

برای تشخیص دقیق، ضروری است به تاریخچه بیمار گوش داده شود و به بیمار فرصت داده شود تا اظهارات اولیه خود را کامل کند.

تاریخچه درد باید شامل جزئیات زیر باشد: مانند تمام دردهای مزمن، ارزیابی روانشناختی، سابقه خانوادگی (به عنوان مثال، TMDها دارای استعداد ژنتیکی هستند)، سابقه اجتماعی و رویدادهای مهم زندگی باید تعیین شوند.

تعیین اینکه بیمار به چه متخصصان مراقبت های بهداشتی دسترسی داشته است، از جمله پزشکان طب مکمل و جایگزین، مفید است. یک تاریخچه دارویی کامل و یک تاریخچه پزشکی گذشته و حال مهم است.

زمان بندی: شروع، مدت و تناوب.

محل و انتشار (به عنوان مثال، در توزیع عصبی).

کیفیت و شدت.

عوامل تسکین دهنده و تشدید کننده (به عنوان مثال، اثر غذاهای گرم، سرد و شیرین، جویدن طولانی مدت، خوردن، مسواک زدن دندان ها، لمس صورت، آب و هوا، فعالیت بدنی، وضعیت بدنی، استرس و خستگی).

عوامل مرتبط (به عنوان مثال، طعم، جریان بزاق، فشردن، عادت های بروکسیسم، قفل شدن یا کلیک کردن مفصل فک، تغییر حس، علائم بینی، چشم یا گوش).

سایر شرایط درد (به عنوان مثال، سردرد، میگرن، درد گسترده مزمن و فیبرومیالژیا).

تاثیر درد (به عنوان مثال، خواب، خلق و خو، تمرکز، خستگی، باورها و کیفیت زندگی).

معاینه خارج دهانی به طور کلی محدود به ناحیه سر و گردن است. بررسی هرگونه تغییر رنگ، تورم و ضایعات پوستی را نشان می دهد.

لمس توده ها یا غدد بزاقی ممکن است در برخی شرایط ضروری باشد. معاینه شامل عضلات جونده، عضلات سر و گردن از نظر حساسیت و نقاط ماشه ای، هیپرتروفی عضلانی و حرکت مفصل گیجگاهی فکی شامل کرپیتوس است.

اعصاب جمجمه باید معاینه شوند. معاینه داخل دهانی شامل بافت های سخت و دندان ها از نظر آسیب شناسی آشکار دندانی از جمله پوسیدگی، دندان های متحرک، سطوح ساییدگی بیش از حد (نشان دهنده بروکسیسم)، انسداد، توانایی باز کردن فک است. مخاط دهان از نظر ضایعات بافت نرم بررسی می شود.

درد صورت چگونه درمان می شود؟

درمان درد بستگی به علت اصلی آن دارد. معمولاً ابتدا روش های غیر جراحی را پزشک پیشنهاد میکند. اگر علائم شما بهبود نیافت، ممکن است به جراحی نیاز داشته باشید.

روش های غیر جراحی

تزریق اونابوتولینومتوکسین A (بوتاکس). این تزریق ها به طور موقت عضلات هدف را فلج می کند. این باعث کاهش انقباضاتی می شود که باعث درد صورت می شود.

درمان مکمل

بسیاری از افراد از درمان هایی مانند ماساژ صورت و طب سوزنی سود می برند. اگر احتقان باعث درد صورت می شود، می توانید ماساژ سینوس را امتحان کنید.

بلوک های عصبی

این تزریق های عصبی می توانند به طور موقت درد صورت را تسکین دهند.

داروها

پزشک ممکن است داروهای ضد تشنج، داروهای ضد افسردگی یا شل کننده های عضلانی را برای تسکین درد صورت تجویز کنند.

روش‌های جراحی جراحی‌هایی که برای تسکین درد صورت انجام می‌شوند عبارتند از:

تحریک عصب محیطی (PNS). در این روش، از یک سوزن کوچک و جریان الکتریکی خفیف برای آرام کردن اعصاب بیش‌فعال صورت استفاده می‌شود و حساسیت آن‌ها به درد کاهش می‌یابد. رفع فشار عروق خونی (MVD). وقتی یک رگ خونی یا شریان به عصب فشار می‌آورد، می‌تواند باعث درد در صورت شما شود.

در روش MVD، جراح یک سوراخ کوچک در جمجمه شما (کرانیوتومی) ایجاد می‌کند و یک پد جراحی بین عصب و رگ قرار می‌دهد. تا سیگنال‌های درد متوقف شوند. رادیوسرجری استریوتاکتیک. در این روش، از چاقوی گاما برای رساندن اشعه به اعصابی که باعث درد صورت میشوند استفاده میشود. چاقوی گاما به اندازه تیغ جراحی دقیق است، بنابراین آسیب به بافت‌های اطراف را به حداقل میرساند.

آیا درمان‌های خانگی وجود دارد؟

شما ممکن است بتوانید درد خفیف صورت را در خانه درمان کنید. در اینجا چند توصیه وجود دارد:

یک بسته یخ را روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید. بسته یخ را در یک حوله بپیچید. آن را به مدت ۲۰ دقیقه روی ناحیه آسیب دیده بگذارید. ۲۰ دقیقه استراحت کنید، سپس در صورت نیاز تکرار کنید. سر خود را بالا نگه دارید. هنگام خواب از بالش برای بالا بردن خود استفاده کنید.

ناحیه آسیب دیده را با فشار ملایم ماساژ دهید. از داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن (Tylenol®)، ایبوپروفن (Advil® یا Motrin®) یا ناپروکسن (Aleve®) استفاده کنید.

از یک بسته حرارتی برای تسکین عضلات دردناک صورت استفاده کنید. اگر اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) دارید یا دندان قروچه میکنید، از محافظ دهان استفاده کنید.

خطرات احتمالی عدم درمان چیست؟

درد صورت به خودی خود خطرناک نیست، اما میتواند نشانه‌ ای از یک مشکل جدیتر باشد.

در موارد نادر، درد صورت میتواند از علائم سرطانهای سر و گردن، از جمله سرطانهای دهان و سرطانهای بینی، سینوسها یا غدد بزاقی باشد.

اگر دچار درد صورت شدید، بهترین کار این است که به پزشک متخصص مغز و اعصاب  اطلاع دهید. پس از انجام بررسی های دقیق تشخیص و تعیین علت درد صورت میتوان با استفاده از روش های دارویی یا جراحی به درمان درد صورت پرداخت.

آیا میتوان از درد صورت پیشگیری کرد؟

شما همیشه نمیتوانید از آن پیشگیری کنید. اما درک علت میتواند به شما در کاهش خطر کمک کند. اگر میدانید چه چیزهایی باعث تشدید درد شما میشوند، میتوانید سعی کنید از آن عوامل محرک اجتناب کنید.

به عنوان مثال، اگر دچار میگرن می‌شوید که باعث درد صورت می‌شود، از صداهای بلند و نورهای روشن دوری کنید. اگر در شب دندان قروچه می‌کنید، استفاده از محافظ شبانه می‌تواند خطر علائم ناخوشایند را کاهش دهد.

با پزشک خود در مورد راه‌های به حداقل رساندن خطر خود صحبت کنید.

چه زمانی درد باید توسط پزشک بررسی شود؟

 دردی که از بین نمیرود. از بین میرود و دوباره بر میگردد علت مشخصی ندارد همراه با علائم دیگری مانند تنگی نفس، سرگیجه یا مشکلات بینایی رخ میدهد، باید به پزشک خود اطلاع دهید.

چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنم؟

در صورت داشتن درد صورت همراه با علائم حمله قلبی مانند درد در بازو، سینه، شانه یا گردن یا علائم سکته مغزی مانند سوزن سوزن شدن، بی حسی، ضعف عضلانی یا از دست دادن حرکت، با ۱۱۵ تماس بگیرید یا به اورژانس نزدیک محل سکونت  خود مراجعه کنید.