وزوز گوش چیست؟
وزوزگوش احساس شنیده شدن ممتد صدا در داخل سر،بدون وجود عامل صوتی بیرونی است. وزوز گوش علاوه بر این که می تواند آزاردهنده باشد؛گاهی نشانه ای از یک بیماری جدی است. لذا نیازمند توجه و پیگیری از سوی بیمار می باشد.
گاهی این احساس فقط توسط فرد قابل حس است که این حالت شایعتر است. گاهی نیز از طریق معاینه توسط پزشک به وسیله گوشی پزشکی نیز تشخیص داده می شود. با قرار دادن گوشی پزشکی روی محل شنیده شدن صدا(به طورمثال روی استخوان گیجگاهی یا استخوان پس سری ) می توان این صدای اضافی را جستجو کرد.
ماهیت و چگونگی صدای وزوز در گوش
در برخی افراد این صدا به صورت سوت کشیدن شنیده می شود. در برخی دیگر به شکل همهمه، هیس مانند، صدای خس خس یا حتی همانند صدای جیغ توصیف می شود. در برخی موارد فرد احساس می کند که منشاء صدا از یک گوش است. گاهی نیز صدا در هر دو گوش شنیده می شود. برخی صدا را در درون سر خود می شنوند و برخی دیگر صدا را طوری درک می کنند که گویا از فاصله زیادی شنیده می شود. صدای وزوز گوش می تواند مداوم یا قطع شونده باشد. این صدای اضافی می تواند ممتد و یا ضربان دار باشد.
انواع وزوز گوش
وزوز گوش که در داخل سر احساس می شود می تواند به دو صورت باشد. در بعضی موارد یک صدای ممتد و یکنواخت شبیه سوت زدن می باشد. در حالت دیگر این صدا دارای ضربان یا نبض است.یعنی می تواند همانند ضربان در قلب احساس شود.
چه زمانی وزوزگوش را باید جدی بگیریم و به پزشک مراجعه کنیم؟
بیشتر ما ممکن است به صورت موقت و کوتاه مدت وزوزگوش را تجربه کرده باشیم. برای مثال پس از شرکت در یک کنسرت یا بعد از گوش دادن به موسیقی با صدای بلند. همچنین گاهی پس از مصرف دوز بالای داروهای مسکن ضد التهابی و آسپرین دچار وزوزگوش شده باشیم که اغلب پس از قطع مصرف وزوز گوش برطرف شده است.
در صورتی که شما صدای ضرباندار در گوش یا سر خود احساس کردید، بهتر است در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید. علت وزوزگوش ضرباندار می تواند وجود یک تومور و یا ضایعه عروقی باشد.
وزوزگوش که بیشتر از شش ماه طول بکشد را وزوزگوش مزمن می گویند.ممکن است پس از ایجاد این علامت نگرانی در فرد ایجاد شده و ترس از ناشنوایی یا کم شنوایی سبب تشدید استرس و اضطراب در شما شود. باید بگوییم که احتمال بروز ناشنوایی بسیار کم است و نباید از این جهت نگران شوید. ولی بهتر است با مراجعه متخصص مغز و اعصاب پیگیری های تشخیصی و درمانی را انجام دهید.
علت ایجاد وزوزگوش چیست و در صورت بروز این علامت چه باید کرد؟
از آنجا که علل بسیار متعددی سبب بروز وزوز گوش می شوند؛ بررسی علایم هر فرد و سابقه بیماریهای او، به شناسایی علت ایجاد وزوزگوش کمک می کند. کیفیت صدا از جمله ضرباندار یا غیرضرباندار بودن، مداوم یا مقطعی بودن اولین سوالی است که پزشک از شما می پرسد.
دانستن وجود سابقه آسیب صوتی(صدای بلند مثل صدای انفجار) یا فیزیکی که می تواند ناشی از ضربه به گوش باشد حائز اهمیت است. علایمی از جمله کاهش شنوایی ، درد گوش و سردرد از نکات مهمی هستند که در شناخت بیماری و قدم های بعدی درمان نقش به سزایی دارند.
علت های شایع وزوز گوش ضرباندار:
از علل شایع وزوزگوش ضرباندار می توان به ملفورمیشین های عروقی (ناهنجاریهای عروق مغز)، تنگی عروق مغزی وافزایش فشار داخل مغز اشاره کرد. بنابراین در صورتی که احساس صدا به حالت نبض دارباشد ، باید آن را جدی گرفت و در اولین فرصت به متخصص مغز و اعصاب مراجعه نمود.
همچنین علامت دیگری که بیمار باید در وزوزگوش ضرباندار به آن توجه کند این است که این صدا با فعالیت بدنی یا حرکت سر تشدید می یابد یا خیر؟در صورتی که این حالت با فعالیت تشدید یابد باید سریعا به نورولوژیست جهت بررسی علل عروقی مغزی مراجعه نمود.
علل شایع بروز وزوزگوش غیر نبض دار:
کاهش شنوایی حسی عصبی؛ یکی از شایع ترین علل وزوزگوش افت شنوایی حسی عصبی است. علت بروز آن آسیب به کوکلئا(حلزون شنوایی) و عصب کوکلئا می باشد. این حالت به ویژه در سالمندان و در پیرگوشی دیده می شود.
ضربه به گوش میانی یا داخلی
تومورهای عصب شنوایی
اختلال در مفصل گیجگاهی- فکی( به طور مثال التهاب مفصل در اثر بیماریهای روماتیسمی) ومشکلات دندانی
عوارض داروها؛ از جمله شایعترین داروهای مصرفی که سبب وزوزگوش می شوند عبارتند از:
آسپرین، دارهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مثل دیکلوفناک ، ایبوبروفن، ناپروکسن، ایندومتاسین
داروهای مدر از جمله فورزماید، تورزماید و بومتانید در دوز بالای داخل وریدی
داروهای شیمی درمانی؛ سیسپلاتین و وینکریستین
آنتی بیوتیک ها؛ ونکومایسین، داکسی سیکلین، جنتامایسین، سیپروفلوکساسین و تتراسیکلین
داروهای ضد مالاریا؛ کینین و هیدروکسی کلروکین
داروهای ضدافسردگی؛ آمی تریپتیلین، کلومیپرامین، ایمی پرامین
در بعضی موارد قطع داروی مصرفی منجر به بهبود علایم خواهد شد.
بیماری منیر؛در صورتی که وزوزگوش نوساندار باشد، یعنی به صورت دوره ای ایجاد شود و در همراهی با آن بیمار دچار احساس گیجی و عدم تعادل و کاهش شنوایی شود بیماری منیر را نیز باید در نظر داشت.
اضطراب و افسردگی ، بین احتمال بروز وزوزگوش در بالغین و اضطراب ،افسردگی و بی خوابی ارتباط مستقیمی وجود دارد.۲۶ % بالغین دچار وزوزگوش به طور همزمان و به مدت یک سال دچار اضطراب و استرس نیز بوده اند و ۲۵.۶ % این افراد نیز مبتلا به افسردگی بودند.
مطالعه وسیعی که در کره جنوبی در سال ۲۰۱۵ روی نوزده هزار بیمار مبتلا به وزوزگوش انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که برخی عوامل خطرساز از جمله سیگار کشیدن، بی خوابی ، اضطراب ، افسردگی ، بیماریهای تیروئید ، چربی خون بالا ، فشار خون بالا، بیماریهای روماتیسمی ، آسیب صوتی ناشی از هدفون و آلودگی های صوتی شغلی و محیطی منجر به افزایش احتمال بروز وزوزگوش خواهد شد.
تشخیص عامل ایجاد کننده وزوزگوش به چه صورت انجام میشود؟
تشخیص وزوز گوش ابتدا توسط پزشک با گرفتن شرح حال و بررسی کیفیت و ماهیت آن شروع می شود. در ادامه، شرح حال دقیق سابقه بیماری های قبلی و لیست دقیق داروهای مصرفی گرفته می شود.
معاینه فیزیکی گوش و بررسی صدا توسط گوشی پزشکی در مراحل بعدی مد نظر پزشک قرار می گیرد. همچنین وجود اضطراب، افسردگی و بی خوابی نکته مهمی است که باید در مراحل ابتدایی مراجعه بیمار مورد توجه قرار گیرد.
پزشکان جهت تشخیص علت بروز وزوز گوش از روش های متعددی استفاده می کنند. این تکنیک های تشخیصی بسته به ماهیت این صدا و علایم همراه آن متفاوت می باشند.
در صورت شک به علل عروقی با انجام سونوگرافی داپلر و ام آر ای مغزی می توان تا حد بسیار زیادی ماهیت عامل به وجودآورنده را مشخص نمود. حتی در مواردی که نیاز به اقدامات تشخیصی دقیق تر باشد با استفاده از آنژیوگرافی(رگ نگاری) می توان عامل وزوز گوش را شناسایی کرد.
همان طورکه گفتیم بررسی علایم همراه با وزوزگوش از جمله کاهش شنوایی می تواند به تشخیص دقیق تر کمک کند. لذا در صورتی که بیماردچار کاهش شنوایی نیز شده باشد استفاده از شنوایی سنجی ،روشی است که مد نظر قرار می گیرد. با استفاده از شنوایی سنجی می توان میزان آسیب به عصب یا ساختارهای گوش میانی را بررسی کرد. بدین ترتیب محل و شدت آسیب مسیر شنوایی مشخص شده و روند درمانی را می توان بر اساس آن پایه ریزی کرد.
درمان وزوزگوش
درمان بسته به علت اولیه متفاوت می باشد. در صورتی که وزوزگوش به علت کاهش شنوایی حسی عصبی ویا پیرگوشی رخ داده باشد، استفاده از سمعک تا حدی به بهبود علایم بیمار کمک خواهد کرد. با کمک سمعک فرد صداهای پیرامون را بلندتر می شنود و در نتیجه صدای وزوز گوش به طور خود به خود کمتر درک خواهد شد.
گاهی علت بروز وزوز گوش، افزایش فشار داخل مغزی است. دراین بیماران جهت تشخیص افزایش فشارابتدا باید به بررسی بیماری های زمینه ای افزایش دهنده فشار مغزی(از جمله لخته در ورید های مغزی،تومورهای مغزی،علل هورمونی و عوارض داروها) پرداخت.
پس از شناسایی علت اصلی می توان به وسیله دارو درمانی، جراحی و در مواردی پانکچر(تخلیه از طریق سوزن بسیار باریک) مایع مغزی نخاعی فشار مغزی را کاهش داد.وزوز گوش به دنبال طبیعی شدن فشار مغزی از بین می رود.
در مواردی که علت بروز وزوز گوش وجود تومورهای عصب شنوایی و یا ناهنجاری های عروق مغزی باشد با مشورت یک متخصص جراحی مغز و اعصاب درمان به صورت جراحی یا بررسی های دوره ای بدون نیاز به جراحی مغز انجام می شود.
بیمارانی که در زمینه اضطراب و افسردگی و بی خوابی دچار این عارضه می شوند با دارودرمانی تا ۸۰% موارد بهبود می یابند.
آکوستیک تراپی(صوت درمانی)
از درمان های غیر دارویی موثر در کاهش علایم وزوز گوش استفاده از صوت درمانی است.با بهره گیری از این تکنیک می توان میزان درک صدای ناشی از وزوز گوش را کاهش داد. با گوش دادن به یک صدا(نویز) زمینه ای با شدت ضعیف می توان تمرکز بیمار را روی وزوز گوش خودش کم کرد و صدای وزوز گوش را به این طریق پوشش داد. همچنین با گوش دادن به این صدای زمینه ای، مغز به مرور عادت خواهد کرد تا نسبت به صداهای اضافی واکنش کمتری نشان دهد.
صوت درمانی به همراه مشاوره و آموزش بیماران از موثرترین روش های درمانی وزوز گوش است.
چنان چه وزوزگوش بیشتر در شب شما را آزرده می کند، می توانید یک دستگاه پخش موسیقی کنار تخت خود استفاده کنید. موسیقی مخصوص کنترل وزوز گوش پخش کنید تا میزان علایم شما کاهش یابد. در اینجا نمونه ای از این موسیقی را می توانید گوش دهید.
همچنین می توانید یک کامپیوتر و یا یک پنکه الکتریکی را در اتاق خود روشن نگه دارید.
در صورت وزوز گوش می توانید با استفاده از یک هدفون همراه خود به موسیقی گوش دهید. صداهای با بورد بالا مثل صدای رادیو نیز در کاهش وزوز گوش موثر هستند.
درمان وزوز گوش یک درمان چند جانبه می باشد و نیازمند صبرو حوصله بیمار می باشد. با همکاری متخصص مغز و اعصاب و متخصص شنوایی سنجی و یک مشاور روان شناسی می توان تا میزان زیادی شدت استرس و نگرانی و آزردگی ناشی از وزوز گوش را جهت بهبود کیفیت زندگی کاهش داد.
