آیا مبتلا به سردرد میگرنی هستم؟

بعد از سردردهای عصبی یا تنشی، میگرن شایعترین علت بروز سردرد های مزمن است. ۱۲ % افراد جهان مبتلا به میگرن هستند. شیوع میگرن در زنان بیشتر از مردان است. حدود ۱۵% زنان و ۶% مردان دچار میگرن هستند.

ویژگی های سردرد میگرنی

میگرن یک سردرد تکرار شونده و مزمن است. در همراهی با میگرن ممکن است علایم عصبی دیگری نیز وجود داشته باشد.این علایم عبارتند از :

• تهوع و استفراغ
• حساسیت به نور(عدم تحمل نور)، فرد مبتلا تمایل به استراحت در فضای تاریک دارد.
• حساسیت به صدا( سرو صدای محیط منجر به تشدید سردرد فرد میگرنی می شود.)
• حساسیت به بو های شدید ( تشدید سردرد با بوی دود، سیگار، عطر،بوی مواد شوینده و مواد شیمیایی و گازوئیل)
• تشدید سردرد با حرکت کردن

محرک های سردرد میگرنی

جالب است بدانید که مغز افراد مبتلا به میگرن نسبت به محرک های محیطی حساس تر است. این افراد به آسانی نسبت به محرک ها (نور، صدا، بو) تطابق پیدا نمی کنند. در مواجه با نور شدید یا نورپردازی، بوهای محرک (دود و سیگار و عطر و…) یا صداهای بلند دچار سردرد می شوند.

همچنین تغییرات آب و هوا(رطوبت بالا و گرما )، تغییر در ارتفاع (صعود به ارتفاعات) و تغییر در فشار جو (برای مثال هنگامی که سوار هواپیما هستید) می تواند منجر به سردرد میگرنی شود.

میگرن در زنان

زنان سه برابر بیشتر از مردان دچار میگرن می شوند. ۷۵٪ زنان مبتلا در زمان قاعدگی حملات خود را تجربه می کنند. به این میگرن قاعدگی گفته می شود . در دوران باروری به دلیل تغییر در سطح استروژن و پروژسترون سردرد اتفاق می افتد.

ارتباط میگرن با مصرف قهوه

بسیاری از افراد متوجه می شوند که علائم میگرن پس از مصرف کافئین یا الکل افزایش می یابد. برعکس، افراد دیگر می گویند که یک فنجان قهوه می تواند علائم میگرن آنها را متوقف کند. برخی از داروهایی که برای مقابله با میگرن طراحی شده اند ممکن است حاوی کافئین باشند. اگرچه بیماران میگرنی شراب قرمز را عامل اصلی التهاب میگرن می دانند ، مطالعات نشان می دهد که انواع دیگر الکل نیز به همان اندازه مقصر هستند.

آیا کم آبی بدن با سردرد ارتباط دارد؟

حدود ۱/۳ از افراد مبتلا به میگرن می گویند کم آبی بدن یک عامل محرک است. کمبود آب بدن در تمام سطوح تأثیر می گذارد. در نتیجه می تواند باعث سرگیجه ، گیجی و سردرد شود.

همیشه یک بطری آب به همراه داشته باشید و میزان مایعات مصرفی خود را پیگیری کنید (توصیه روزانه دو لیتر است). مصرف داروهای ادرار آور را محدود کنید.

سردرد میگرنی و جنبه ارثی

در پاسخ به این سوال باید بگوییم که ژن های مربوط به میگرن شناسایی شده اند. همچنین جهش های ژنی در نوعی میگرن فامیلی عامل بروز آن در برخی افراد است.

آیا من مبتلا به میگرن هستم؟

با وجود اینکه میگرن علایم متنوعی دارد اما فرد می تواند با شناخت علایم و ویژگی هایی به طور اولیه آن را تشخیص داده وجهت درمان به متخصص مغز و اعصاب مراجعه نماید.

برخی افراد طی مدت های زیادی دچار سردرد میگرنی هستند. عدم آگاهی نسبت به این بیماری موجب می شود که فرد تنها به مصرف مسکن ها اکتفا کند. در نتیجه کیفیت زندگی  افت می کند. به دنبال سردرد عملکرد فردی و شغلی نیز مختل می شود. این در حالی است که با به کار بردن برخی توصیه ها و در مواردی دارو درمانی می توان این سردرد ها را کاهش داد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.

اگر شما که در طول ماه ۱۵ بار یا بیشتر دچار سردرد می شوید ممکن است مبتلا به میگرن مزمن باشید.

بروز سردرد ناتوان کننده، یعنی سردردی که مانع از ادامه فعالیت شما بشود ممکن است به علت سردرد تنشی یا سردرد میگرنی باشد.

اگر به طور مکرر دچار سرگیجه بدون سردرد یا با سردرد خفیف هستید؛ شما هم ممکن است مبتلا به میگرن باشید.

گاهی تشخیص میگرن به این سادگی نیست. میگرن ممکن است علایمی داشته باشد که با سایر بیماری های عصبی اشتباه شود.این علایم غیر معمول میگرن عبارتند از:

• گیجی و سنگینی سر
• دوبینی
• عدم تعادل
• اختلال تکلم
• سرگیجه و وزوز گوش
• خواب آلودگی

علت بروز علایمی که در بالا گفته شد؛ درگیری ساقه مغز و شریانهای قاعده ای مغز در نوع خاصی از میگرن است. با این وجود بروز این نشانه هشدار دهنده هستند. فرد باید در صورت مشاهده آن در اولین فرصت به متخصص مغز و اعصاب مراجعه نماید.

تشخیص سردرد میگرنی

حملات مکرر سردرد که ۴-۷۲ ساعت طول می کشد. معاینه عصبی نرمال است. حداقل دو تا از علایم زیر باید وجود داشته باشد:

• سردرد یک طرفه
• درد ضربان دار
• تشدید با حرکت کردن
• شدت متوسط تا شدید

به علاوه یکی از علایم زیر:

• تهوع یا استفراغ
• حساسیت به نور یا صدا (تشدید سردرد با نور یا صدا و عدم تحمل آن)

درمان سردرد میگرنی

جهت درمان سردرد میگرنی باید شدت سردرد و میزان افت عملکرد بیمار در اثر سردرد را بررسی نمود.

آموزش به فرد مبتلا به میگرن بسیار مهم است.نکاتی که افراد مبتلا به میگرن باید بدانند:

• میگرن یک زمینه ارثی و خانوادگی دارد.
• درمان قطعی پایان دهنده برای آن وجود ندارد.
• درمان جهت کنترل درد حاد و کاهش دادن تعداد، مدت و شدت سردرد می باشد.
• با بهبود سبک زندگی می توان از شدت حملات کاست.
• میگرن خطرناک و تهدید کننده زندگی نیست.

بهبود سردرد میگرنی بدون دارودرمانی

در قدم اول درمان نیاز است نکاتی را به شما آموزش دهیم تا با به کارگیری آن بتوانید تا حدود سردرد میگرنی خود را کنترل کنید.

یکی از نکات مهم در کنترل میگرن اجتناب از محرک هاست. در زیر نکات مهم و کاربردی را توضیح می دهیم:

• دوری از مکانهایی با نورپردازی به ویژه در فضاهای تاریک
• محدود کردن استفاده از وسایل الکترونیکی دارای مانیتور مثل تلویزیون، کامپیوتر، تبلت و تلفن همراه
• اجتناب از مواجه با بوهای شدید
• اجتناب از صداهای بلند و آزاردهنده
• برنامه غذایی منظم و به وقت
• خواب منظم

ارتباط بین میگرن و خواب غیرقابل انکار است. خواب همه قسمت های بدن  از جمله مغز را تجدید و ترمیم می کند. بنابراین منطقی است که وقتی برنامه خواب نامنظم می شود، بیشتر در معرض حملات میگرن هستید.

  تقریبا نیمی از حملات میگرن بین ساعت ۴:۰۰ صبح تا ۹:۰۰ صبح رخ می دهد. در نتیجه افراد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به اختلال خواب قرار می دهد.

روش کنار آمدن:

۱-سعی کنید هر شب در یک ساعت مشخص بخوابید.

۲-هدف آن این است که حداقل ۷-۸ ساعت بخوابید.

۳-تلویزیون دیدن، کار با موبایل ، مطالعه و گوش دادن به موسیقی را هنگام خواب کنار بگذارید.

۴-تمام تلاش خود را بکنید که در طول روز چرت نزنید.

• محدودیت مصرف قهوه و الکل
• اجتناب از محیط های اضطراب زا

استرس محرک تقریبا ۷۰٪ افراد مبتلا به میگرن باشد . یک مطالعه نشان داد که  در ۵۰-۷۰٪ از افراد بین میزان استرس روزانه و بروز میگرن ارتباط معنی داری وجود دارد. وقتی نگرانی همیشگی در مورد حمله بعدی را به آن اضافه کنید ، می تواند مانند یک چرخه پایان ناپذیر و طاقت فرسا باشد.

• کنترل تنش عصبی روزانه با مدیتیشن و یوگا

• ورزش کردن

در صورتی که با رعایت موارد فوق همچنان سردرد ها شدید و آزاردهنده باشند، جهت درمان دارویی باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه نمود.

تغذیه عاملی مهم در کنترل سردرد میگرنی

تغذیه نقش مهمی در کنترل و پیشگیری سردرد میگرنی دارد.بر اساس تحقیقات انجام شده مواد غذایی حاوی نیترات از علل مهم شروع سردرد میگرنی هستند. نیترات در چه مواد غذایی وجود دارد؟

• غذاهای آماده، بیکن، سوسیس و کالباس و هات‌داگ  و کنسرو ها حاوی مواد نگهدارنده هستند. این مواد نگهدارنده شامل نیترات و نیتریت سدیم هستند. این دو ماده از رشد باکتری های مضر جلوگیری کرده و طعم شور به مواد غذایی می دهند. با مصرف این غذاها فرد ممکن است بلافاصله دچار سردرد میگرنی شود.
• مصرف انواع پنیر، قهوه، مرکبات، سیر، پیاز، سرکه، انگور، خربزه، شکلات، ماهی دودی،چیپس و پفک و فراورده های غذایی با رنگ مصنوعی و مواد افزودنی می تواند منجر به سردرد میگرنی شود.
• بر اساس تفاوت های فردی، همه مواد غذایی گفته شده ممکن است برای شما عامل ایجاد سردرد نباشد. بستگی به شرایط مختلف ژنتیکی و فردی رژیم غذایی هر فردی خاص همان فرد است. سردرد ممکن است بلافصله پس از مصرف یا طی ۲۴ ساعت بعد رخ دهد.

نقش مکمل ها در سردرد میگرنی

• بر اساس توصیه های مورد تایید در سازمان غذا و دارو امریکا مصرف کاسنی و بابونه در پیشگیری از سردرد میگرنی توصیه شده است.
• فراورده کاسنی به صورت قرص butterbur  75 میلی گرم دوبار در روز می باشد.
• قرص feverfew  6.25 میلی گرم سه بار در روز همان قرص بابونه است. که نقش پیشگیری کننده در بروز میگرن دارند.   قرص آن در حال حاضر در ایران نیست. اما داروی نوروتک حاوی ماده موثره آن است.که روزانه دو عدد توصیه می شود.
• قرص ریبوفلاوین ( ویتامین B2) نیز توصیه شده است. به صورت قرص های ۱۰۰ و ۴۰۰و۲۰۰ میلی گرم در دسترس هست. مصرف آن به میزان ۴۰۰ میلی گرم روزانه به مدت سه ماه توصیه می شود.
• مصرف منیزیوم ۵۰۰-۶۰۰ میلی گرم روزانه نیز نقش موثری در کاهش سردرد میگرنی دارد. منیزیوم به صورت قرص و پودر در داروخانه ها قابل تهیه است. مصرف آن به خصوص در افرادی که دچار سردرد های میگرنی در دوره قاعدگی هستند، توصیه شده است.
• کوآنزیم Q10 یک آنتی اکسیدان است که  برای بسیاری از عملکردهای اساسی سلول است. نقش آن در پیشگیری از میگرن مورد مطالعه قرار گرفته است. براساس مطالعات موجود در انجمن مغز و اعصاب امریکا ، CoQ10 را در پیشگیری از میگرن مفید می دانند. دستورالعمل های انجمن سردرد کانادایی استفاده از آن را توصیه می کند زیرا به خوبی تحمل می شود.
• عوارض جانبی CoQ10 نادر است و می تواند شامل از دست دادن اشتها ، ناراحتی معده ، حالت تهوع و اسهال باشد. بزرگسالان معمولاً از ۱۰۰ میلی گرم سه بار در روز استفاده می کنند. مشابه ریبوفلاوین ، سه ماه طول می کشد تا فواید آن را ببیند.

توصیه های انجمن تغذیه امریکا به افراد مبتلا به میگرن

غلات کامل مصرف کنید. غلات کامل فیبر و ویتامین بیشتری دارند. سعی کنید مواردی مانند نان سفید ، برنج سفید و ماکارونی را در رژیم غذایی خود به غلات کامل تغییر دهید.یعنی مصرف نان سبوس دار و برنج سبوس دار را جایگزین نان سفید و برنج سفید کنید.

هدف افزایش مصرف میوه و سبزیجات است. نصف بشقاب شما در هر وعده میوه و سبزیجات باشد! انواع سبزیجات را مصرف کنید.

چربی های سالم استفاده کنید. در صورت امکان چربی های اشباع شده و ترانس را محدود کنید. سعی کنید مصرف غذاهای دریایی را دو تا سه بار در هفته افزایش دهید تا امگا ۳ را دریافت کنید

سدیم را به کمتر از ۲۳۰۰ میلی گرم در روز محدود کنید. بیشترین نمک در رژیم های غذایی ما از غذاهای فرآوری شده (غذای یخ زده ، مواد کنسرو شده و تنقلات مانند چیپس و کراکر) تأمین می شود. مصرف این مواد غذایی را محدود کنید.

مصرف ۵ وعده غذایی کم حجم را در روز در نظر بگیرید

هر چیزی را که می دانید باعث ایجاد میگرن می شود ، نخورید و ننوشید. برخی از مواد محرک غذایی معمول الکل ، پنیرها ، کافئین و شکلات هستند.

به جای نوشیدنی های مانند نوشابه یا آب گازدار ، در طول روز آب بنوشید.

آنچه باید درباره میگرن و بوتاکس بدانید

همه ما درباره بوتاکس  و نقش آن در زیبایی شنیده ایم. اما بوتاکس برای بسیاری از افرادی که از بیماری های مزمن پزشکی رنج می برند نیز موجب تسکین شده است. در سال ۲۰۱۰ ، بوتاکس برای استفاده در میگرن مزمن توسط سازمان غذا و دارو امریکا تأیید شد.

چه نوع سردردی به بوتاکس پاسخ می دهد؟

دکتر اندرو بلومنفلد ، مدیر مرکز سردرد کالیفرنیای جنوبی می گوید: “هرچه سردردها بیشتر باشد ، بیمار با بوتاکس بهتر عمل می کند.” بوتاکس برای بیمارانی که کمتر از ۱۵ روز در ماه سردرد دارند ، توصیه نمی شود.

بوتاکس چیست؟

بوتاکس سم بوتولینوم است. یک نوروتوکسین تولید شده توسط باکتری ها که باعث بوتولیسم می شود. وقتی سم بوتولینوم خالص و در دوزهای کمی در مناطق خاص استفاده شود، به طور موقت برای مدت ۳ ماه انقباضات عضلانی را کاهش می دهد.

بوتاکس چگونه کار می کند؟

بوتاکس در اطراف رشته های درد تزریق می شود که در سردرد نقش دارند. بوتاکس در انتهای محل تزریق به انتهای عصب وارد می شود و جلوی انتشار مواد شیمیایی دخیل در انتقال درد را می گیرد. این از فعال شدن شبکه های درد در مغز جلوگیری می کند.

افزایش اثربخشی با افزایش تعداد دوره های درمانی

یک درمان به مدت ۱۰-۱۲ هفته اثر بخش است. بیماران گزارش دادند که با دو درمان بوتاکس تعداد روزهای سردرد تقریباً ۵۰٪ کاهش می یابد.

چه کسی از بوتاکس استفاده می کند؟

FDA استفاده از بوتاکس را برای درمان میگرن مزمن در بزرگسالانی که ۱۸ سال یا بیشتر دارند تأیید می کند.