الکتروانسفالوگرام یا همان نوارمغز،ابزاری است که به کمک آن می توان میزان فعالیت الکتریکی مغز را مورد بررسی قرار داد.
آیا درون مغز فعالیت های الکتریکی وجود دارد؟
بله، سلولهای مغزی از طریق جریان های الکتریکی با یکدیگر مرتبط می شوند. این فعالیت ها حتی در هنگام خوابیدن نیز ادامه دارند.
آیا فعالیت های درون مغزی انسان قابل مشاهده است؟
امواج مغزی با استفاده از الکترودهایی(دیسک های فلزی ظریف) که به پوست سر بیمار متصل می شود، ثبت می گردد. امواج به صورت خطوط موجی روی مانیتور دستگاه نوار مغز ظاهر می شوند.
گاهی در مراجعه به کلینیک های مغز و اعصاب پزشک برای فرد درخواست تست نوار مغزی می کند. جهت انجام نوار مغز هیچ محدودیت سنی وجود ندارد. از فرد نوزاد تا سالمند می توانند این تست را انجام دهند. باید بگوییم که نوار مغز تست اساسی تشخیصی در بیماری صرع (تشنج) است. همچنین از نوار مغز جهت بررسی سایر بیماری های مغز و اعصاب نیز استفاده می شود. سایر بیماری هایی که تشخیص آنها به کمک نوار مغز امکان پذیر می شود عبارتند از:
تومورهای مغزی
آسیب مغزی ناشی از ضربه به سر
اختلال عملکرد مغز در زمینه بیماری های کبدی، کلیوی و تیروئید
التهاب های مغزی(انسفالیت)
سکته مغزی
اختلالات خواب از جمله وقفه تنفسی حین خواب
همچنین از نوار مغز جهت تایید مرگ مغزی بیماران کومایی استفاده می شود.
چگونگی انجام نوار مغزی
انجام نوار مغز کاملا ساده، بی خطر و بدون درد است. در این تست گاهی با استفاده از تحریک سیستم بینایی با نور یا با واسطه افزایش دادن تعداد تنفس های بیمار حین انجام تست،آستانه ایجاد تشنج را در بیمار کاهش می دهیم. به واسطه کاهش آستانه، امواج غیرطبیعی حاصل از تشنج در نوار مغزی ظاهر می شوند. برای مثال تکنسین انجام دهنده نوار مغز از بیمار می خواهد که با چشمان بسته به مدت حدود سی ثانیه تنفس های عمیق و آهسته را انجام دهد. برای تحریک سیستم بینایی نیز از یک لامپ با نور سفید استفاده می شود. این لامپ رو به روی صورت بیمار با فاصله سی سانتی متری قرار می گیرد. به مدت چند ثانیه روشن می شود. چشمان بیمار همچنان بسته نگه داشته می شود و همزمان نوار مغزی ثبت می گردد.
مواردی که باید قبل از انجام نوار مغز رعایت نمود:
– در روزی که مقرر است نوار مغز انجام شود از مصرف نوشیدنی های حاوی کافئین مثل چای،قهوه و نوشابه کولا پرهیز کنید.
– داروهای مصرفی خود را طبق روال قبل استفاده کنید.
– شب قبل از مراجعه موهای خود را بشویید واز هیچ گونه لوسیون، ژل، اسپری یا حالت دهنده استفاده نکنید.
در حین انجام تست
جهت انجام نوار مغز دیسک هایی (صفحات فلزی ظریف) روی سر بیمار متصل می شوند. با استفاده از ژل لوبریکانت (روان کننده ) و یا آب، رسانایی دیسک ها بهتر می شوند. این کار توسط تکنسین نوارمغز انجام می شود تا کیفیت نوار مغزی بهبود یابد. دیسک ها به وسیله سیم هایی به دستگاه نوار مغز متصل می شوند.
امواج حاصل از فعالیت الکتریکی سلولهای مغزی بر روی مانیتور نمایش داده می شوند. بیمار حین انجام تست هیچ گونه احساس درد و ناراحتی نخواهد داشت. مدت زمان لازم جهت انجام نوار مغز،حدود سی تا شصت دقیقه می باشد.
تست در وضعیت بیداری و با چشم های بسته شروع می شود. بسته به تشخیص تکنسین گاهی از بیمار خواسته می شود که چشم ها را باز کند. یا به مدت چند ثانیه به محرک نوری دستگاه نگاه کند. یا برای چند دقیقه نفسهای متعدد و عمیق بکشد. بدین ترتیب امواج مغزی در حالات مختلف ثبت می شوند.
بعد از انجام تست
تکنسین دیسک های فلزی را از روی سر بیمار برمی دارد. بدون هیچ محدودیتی فرد فعالیت های روزمره خود را می تواند از سر گیرد.
پس از انجام تست، نوار مغز توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب تفسیر می شود. اقدامات بعدی جهت پیگیری های تشخیصی و درمانی بر اساس نتایج نوارمغز به بیمار و خانواده وی توضیح داده خواهد شد.
